İnci kefalinin muhteşem yolculuğu

Van Gölü’nden tatlı sulara göçü sırasında akıntının tersine yüzerek verdiği mücadeleyle hayranlık uyandıran inci kefali, ziyaretçilerin ilgi odağı oluyor.

İnci kefalleri, her yıl yumurtalarını bırakmak için büyük sürüler halinde Van Gölü’nün tuzlu ve sodalı sularından tatlı sulara göç ediyor. Van Gölü’nün tuzlu ve sodalı suları üremesine imkan vermez akarsuların sıcaklıkları 13 dereceyi bulduğu zaman balık derelere girer ve yumurtasını bıraktıktan sonra tekrar göle döner. Bu eşsiz yaşam döngüsü her yıl Nisan’da başlayıp Temmuz’a kadar devam eder. İnci kefali bu yolculukta akarsuya karşı büyük bir mücadele verir. Önlerine çıkan engelleri, küçük şelaleleri uçarak aşan inci kefallerinin bu yolculuğunda seyrine doyumsuz görüntüler ortaya çıkıyor. Göç süreci, normalde tuzlu ve sodalı suya uyum sağlamış balıkların önce tatlı suya, sonra tekrar tuzlu ve sodalı suya uyum sağlaması bakımından çok ilginçtir.

"İnci kefalleri 3 yaşına geldiğinde yolculuğu başlar"

İnci kefalleri yaklaşık 3 yaşından sonra mart ayı ortalarından itibaren akarsuların göle karıştığı yerlere gelir. Buraya gelmelerinin ana nedeni vücutlarını tatlı suya adapte etmektir. Çünkü tatlı suya hemen geçerlerse şoka girip ölürler. Bu nedenle suyun karıştığı yerlerde bir süre bekleyerek fizyolojik uyum sağlarlar. Su sıcaklığı 13 dereceyi geçmeye başladıktan sonra akarsuya girmeye başlayan inci kefalleri yumurtlamak için akarsuların üst kısımlarına doğru, akıntıya karşı yüzmeye başlar. Akıntının az olduğu, kumlu, az çakıllı, bazen bitkilerin olduğu yerlere yumurtalarını bırakır. Bu süreçte yorgun düşen balıklar yavaş yavaş Van Gölü’ne geri dönmeye başlar. Akarsuların su sıcaklığı 23 dereceye geçtiğinde de balıklar geri dönmeye başlar. Göle döndükten sonra yine tuzlu ve sodalı suya uyum sağlamak için girişlerde bir hafta ile bir ay arasında bekler ve gelecek yılın göçü için beslenmeye başlarlar. İnci kefalinin, üreme dönemi 15 Nisan-15 Temmuz’da tatlı sulara yaptığı yolculuk hayranlıkla izleniyor. Yurt içi ve yurt dışından binlerce insan bu sıra dışı yolculuğa tanıklık etmek için Van’a akın etmekte. Balık göçünün yoğun yaşandığı Erciş ilçesindeki Deliçay Balık Bendi, her yıl çok sayıda ziyaretçi ağırlıyor. Bu yolculuğu kaçırmayan martılar da hazır bir ava çıkıyor.

Yaklaşık 30 yıldır Van Gölü havzasında fotoğraf çektiğini ifade eden doğa fotoğrafçısı Ferzende Coşar, "Her yıl Nisan’ın 15’i ile Temmuz’un 15’i arası balık avlama yasağı başlıyor. Bu sene de herkes yasağa uyum sağlıyor. Balık bu sene 1 hafta erken gelmeye başladı. Geçen yıl Mayıs’ın 17’sinde gelmişti, bu yıl ise Mayıs’ın 7’sinde göç etmeye başladı. Bu yıl suyun hem debisi düşük, hem de su sıcaklığı yüksek olduğundan erken göç etmeye başladığını kendimce tahmin ediyorum. İnci kefali göç esnasında milyarlarca yumurta bırakıyor. Yumurtaların yok olmaması için tek korkumuz suyun debisinin düşmesi ve su sıcaklığının artması. Eğer suyun sıcaklığı artıp suyun debisinde düşüş olsa yüksek miktarda balık ölümleri yüksek miktarda olurdu. Suyun altındaki oksijen oranı düştükçe balık ölümleri de artar. Mustafa Akkuş hocamızla birlikte göçü takip ediyoruz. Burada her gün suyun ölçümünü yapıyorum. Suyun debisini, havanın ve suyun sıcaklığını her gün kontrol edip her akşam defterime kaydettikten sonra Mustafa hoca ile de paylaşıyorum" dedi.